Wybór mszy i jej części
Dodane przez Imperator dnia 12. czerwca 2014 21:43
WYBÓR MSZY I JEJ CZĘŚCI
(OWMR 314-316, 323)
Skuteczność duszpasterska liturgii z pewnością się zwiększy, gdy teksty czytań, modlitw i śpiewów w miarę możności będą dostosowane do potrzeb duchowego przygotowania i poziomu intelektualnego uczestników. Da się to osiągnąć przez należyte skorzystanie z niżej podanych szerokich uprawnień w zakresie wyboru tekstów.
Przy układaniu formularza Mszy kapłan powinien uwzględnić raczej duchowe dobro zgromadzenia niż swoje osobiste upodobania. Niech też pamięta, by dokonywać wyboru tekstów w porozumieniu z asystą i z tymi, którzy mają jakiś udział w sprawowaniu liturgii; nie można też pominąć wiernych w sprawach, które ich bardziej bezpośrednio dotyczą.
Wobec rozległych możliwości w dziedzinie doboru różnych części Mszy jest nieodzowne, aby diakon, lektorzy, psałterzysta, kantor, komentator i chór przed rozpoczęciem liturgii dokładnie wiedzieli, jakie teksty mają wykonać. Nie powinny się zdarzyć sytuacje nie przewidziane. Harmonijne ułożenie i sprawowanie obrzędów bardzo ułatwia duchowy udział wiernych w Eucharystii.
W uroczystości kapłan zobowiązany jest stosować się do kalendarza kościoła, w którym celebruje.
W niedziele, w dni powszednie Adwentu, Okresu Narodzenia Pańskiego, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego, w święta i we wspomnienia obowiązkowe:
a) jeśli Mszę Świętą odprawia się z udziałem ludu, kapłan ma się stosować do kalendarza kościoła, w którym celebruje;
b) jeśli Msza Święta odprawia się bez udziału ludu, kapłan może wybrać albo kalendarz kościoła, w którym celebruje, albo kalendarz własny.
W dni, w które wypada wspomnienie dowolne:
a) w dni powszednie Adwentu od dnia 17-24 grudnia, w ciągu Oktawy Narodzenia Pańskiego i w dni powszednie Wielkiego Postu, kapłan odprawia Mszę z bieżącego dnia liturgicznego; jeśli w takim dniu w kalendarzu ogólnym przypada wspomnienie, może odmówić kolektę z tego wspomnienia, poza Środą Popielcową i Wielkim Tygodniem;
b) W dni powszednie Adwentu przed dniem 17 grudnia, w dni powszednie Okresu Narodzenia Pańskiego od 2 stycznia i w dni powszednie Okresu Wielkanocnego, kapłan może wybrać albo Mszę z dnia powszedniego, albo Mszę o świętym, którego wspomnienie przypada w tym dniu, albo o jednym ze świętych wpisanym w tym dniu w Martyrologium.
c) W zwykłe dni powszednie kapłan może wybrać albo Mszę z dnia powszedniego, albo o świętym, albo jedną z Mszy w różnych potrzebach, albo Mszę wotywną. Kapłan odprawiający z udziałem ludu powinien się troszczyć przede wszystkim o dobro duchowe wiernych i strzec się narzucania im swoich upodobań. Postarać się zwłaszcza o to, by zbyt często bez dostatecznego powodu nie opuszczać czytań, które w lekcjonarzu są wyznaczone na poszczególne dni; Kościół bowiem pragnie, aby wiernym hojniej zastawiano stół Słowa Bożego.
Z tej też przyczyny powinien z umiarem stosować Msze żałobne, albowiem każdą Mszę ofiaruje się tak za żywych, jak za zmarłych. W każdej Modlitwie Eucharystycznej wspomina się o zmarłych.
Tam, gdzie sercu wiernych bliskie są wspomnienia dowolne Matki Bożej lub Świętych, należy odprawiać przynajmniej jedną Mszę z tych wspomnień, aby w ten sposób zadośćuczynić ich uprawnionej pobożności.
Gdy istnieje swoboda wyboru między wspomnieniem wpisanym do kalendarza ogólnego, a wspomnieniem umieszczonym w kalendarzu diecezjalnym lub zakonnym, pierwszeństwo przysługuje, zgodnie z tradycją, wspomnieniu partykularnemu, jeżeli nie ma między innymi innych różnic.
MSZE OKOLICZNOŚCIOWE I WOTYWNE
(OWMR 326-334)
Rozszerzenie możliwości w zakresie wyboru czytań i modlitw przemawia za tym, aby Msze okolicznościowe były odprawiane niezbyt często, to jest wtedy tylko, gdy wymaga tego potrzeba.
We wszystkich Mszach okolicznościowych, gdy nie podano wyraźnie przeciwnych zastrzeżeń, wolno stosować czytania z dni powszednich oraz związane z nimi śpiewy, jeśli odpowiadają sprawowanej liturgii.
Msze obrzędowe są zakazane w niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, w uroczystości, w dni Oktawy Wielkanocnej, we Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych oraz w Środę Popielcową i w Wielkim Tygodniu. Ponadto należy zachować przepisy podane w rytuale lub w samym formularzu mszalnym.
Gdy chodzi o Msze w różnych potrzebach i wotywne, trzeba zachować co następuje:
a) Gdy zajdzie jakaś poważniejsza potrzeba lub wymaga tego pożytek dusz, Mszę odpowiadającą tej potrzebie można odprawić na polecenie lub za zgodą Ordynariusza miejscowego, we wszystkie dni, z wyjątkiem uroczystości oraz niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, dni Oktawy Wielkanocnej, Wspomnienia wszystkich wiernych zmarłych, Środy Popielcowej i Wielkiego Tygodnia.
b) W dni, w które wypada wspomnienie obowiązujące albo dzień powszedni Adwentu aż do dnia 16 grudnia, Okresu Narodzenia Pańskiego od dnia 2 stycznia i Okresu Wielkanocnego po Oktawie Wielkanocnej, Msze w różnych potrzebach i wotywne zasadniczo są zakazane. Jeżeli jednak prawdziwa potrzeba lub dobro dusz tego wymaga (np. pierwszy piątek każdego miesiąca), można odprawić dla ludu Mszę odpowiadającą tej potrzebie; decyduje o tym rektor kościoła albo sam celebrans.
c) W zwykłe dni powszednie, w które wypadają wspomnienia dowolne albo oficjum dnia powszedniego, wolno odprawić jakąkolwiek Mszę lub użyć jakiejkolwiek modlitwy okolicznościowej.
W każdej Mszy odmawia się modlitwy podane w jej formularzu, chyba, że istnieją inne wskazania.
Jednak w Mszach ze wspomnień odmawia się albo własną kolektę, albo kolektę Mszy wspólnej; natomiast modlitwy nad darami ofiarnymi i po Komunii, o ile nie przepisano własnych, można zaczerpnąć albo z Mszy wspólnej, albo z dni powszednich przypadającego okresu liturgicznego.
W zwykłe dni powszednie można odmówić oprócz modlitw z poprzedniej niedzieli także modlitwy z innej niedzieli zwykłej albo jedną z modlitw w różnych potrzebach, zamieszczonych w mszale. Zawsze jednak można z wymienionych Mszy wziąć tylko kolektę.
W ten sposób ma się do dyspozycji większy wybór tekstów, dzięki czemu istnieje nie tylko możliwość ciągłego odnawiania tekstów modlitwy zgromadzenia liturgicznego, lecz także możliwość odpowiedniego zharmonizowania tej modlitwy z potrzebami wiernych Kościoła i świata. W ważniejszych okresach roku osiąga się to dostosowanie za pośrednictwem modlitw wyznaczonych w mszale na poszczególne dni okresu.
MSZE ZA NOWOŻEŃCÓW
(Rytuał, nr 11)
Jeżeli małżeństwo zawiera się w czasie Mszy Świętej, odprawia się w szatach liturgicznych białego koloru Mszę "za nowożeńców". W niedzielę lub uroczystość należy jednak posłużyć się formularzem z dnia, zachowując błogosławieństwo małżonków oraz formułę błogosławieństwa końcowego.
Ponieważ liturgia słowa przystosowana do liturgii małżeństwa ma wielkie znaczenie dla katechezy, którą należy głosić na temat samego sakramentu i obowiązków małżeńskich, dlatego nawet w wypadku, gdy przepisy zabraniają odprawiania Mszy "za nowożeńców" (Triduum Paschalne i uroczystości obowiązujące) można jedno czytanie wziąć z tekstów przewidzianych dla liturgii małżeństwa.
Jednakże w niedziele Okresu Narodzenia Pańskiego i w niedziele zwykłe, całą Mszę można odprawić według formularza "za nowożeńców", jeśli we Mszy Świętej, w czasie której zawiera się małżeństwo, nie uczestniczy wspólnota parafialna.
Jeżeli liturgię małżeństwa sprawuje się w okresie Adwentu lub Wielkiego Postu, czy też w inne dni o charakterze pokutnym, proboszcz powinien przypomnieć nowożeńcom, aby mieli na uwadze szczególny charakter tych okresów liturgicznych.
MSZE ZA ZMARŁYCH
(OWMR 335-341)
Pierwsze miejsce wśród mszy za zmarłych zajmuje Msza pogrzebowa. Można ją odprawiać we wszystkie dni z wyjątkiem uroczystości obowiązujących, Wielkiego Czwartku, Triduum Paschalnego oraz niedzieli Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego.
Jeżeli Msza pogrzebowa łączy się bezpośrednio z obrzędem pogrzebu, wówczas po odmówieniu modlitwy po Komunii, opuściwszy obrzędy zakończenia, odprawia się obrzęd ostatniego polecenia i pożegnania zmarłego; obrzęd ten można odprawiać tylko przy zwłokach. Nie należy więcej stosować katafalku z pustą trumną względnie dywanika żałobnego. Chwalebną jest rzeczą stawianie paschału przy trumnie zmarłego.
Msze za zmarłych po otrzymaniu wiadomości o zgonie, z okazji pogrzebu zmarłego i w pierwszą rocznicę śmierci można odprawić także w dni oktawy Bożego Narodzenia, w dni, w które jest wspomnienie obowiązujące albo dzień powszedni, z wyjątkiem Środy Popielcowej i Wielkiego Tygodnia.
Msze "codzienne" za zmarłych można odprawiać w dni powszednie Okresu Zwykłego, w które wypadają wspomnienia dowolne albo oficjum z dnia, pod warunkiem, że rzeczywiście ofiaruje się je za zmarłych.
Przy układaniu i wybieraniu części zmiennych Mszy za zmarłych, zwłaszcza pogrzebowej (np. modlitw, czytań, modlitwy powszechnej) należy mieć na uwadze względy duszpasterskie w odniesieniu do zmarłego, jego rodziny i obecnych.
W Mszach za zmarłych kolor fioletowy ma pierwszeństwo przed czarnym. Ołtarzy nie przyozdabia się kwiatami. Organów i innych instrumentów używa się tylko dla podtrzymania śpiewu (Instrukcja Musicam sacram z 1967, nr 66).
Do pobrania:
Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza